|
ابراز وجود
آيا شما در بيان احساسات و عقايدتان به ديگران مشكل داريد؟ ياد بگيريد از خودتان پشتيباني كنيد! آموزش ابراز وجود در بيان خودتان به گونه‌اي به شما كمك مي‌كند كه نه خودتان را ارزان بفروشيد و نه ديگران را تهديد كنيد.
راهبردهاي ابراز وجود را به كار ببريد، تا بياموزيد چگونه از حقوق خود دفاع كنيد؛ از ديگران تقاضا كنيد و يا تقاضاي آنها را رد كنيد؛ با ديگران سلام و احوالپرسي كنيد و يا به سلام آنها پاسخ دهيد و خشم خود را به نحو سازنده اي بيان داريد.
براي ارائه چنين رفتاري راهبردهاي زير را به كار بريد:
1- حقوق، خواسته‌ها و نيازهاي شخصي‌تان را شناسايي كنيد.
2- چگونگي احساساتتان را نسبت به موقعيت‌هاي ويژه ( از قبيل «من خشمگينم »، «دستپاچه هستم »، « دوستت دارم » شناسايي كنيد. در اين شناساي از توصيف‌هاي حسي استفاده كنيد تا كاملا به چگونگي احساساتتان دست يابيد ( مانند « احساس ضعف و وارفتگي مي كنم احساس مي كنم روي ابرها به پرواز در آمده‌ام». نوع عملي را كه احساستان شما را مجبور به انجام آن مي كند، بر زبان آوريد ( نظير دوست دارم ترا در آغوش بگيرم)
3- در توصيف احساساتتان از ضمير «من » بهره بگيريد. استفاده از ضمير «من » در گفته‌هايتان به جاي ارزشيابي يا سرزنش ديگران، احساسات شما را نشانه مي‌گيرد، مانند «من ناراحتم » به جاي «تو مرا ناراحت كردي» يا « تو آدم بي ملاحظه‌اي هستي»
4- به هنگام صحبت كردن، احساسات خود را با برخي از رفتارهاي خاص ديگر پيوند دهيد، مثلا بگوييد «من آزرده شدم وقتي بدون خداحافظي رفتي ». ولي نگوييد «من آزرده شدم چون تو آدم بي ملاحظه اي هستي»
5- صريح باشيد. حرف خود را مستقيم و بدون واسطه به شخص مورد نظرتان بزنيد. تقاضاي خود را در يك يا دو جمله ساده و قابل فهم بيان كنيد.
6- بكوشيد درباره اين كه ديگري در مورد شما چه فكري مي‌كند و يا چه احساسي دارد؛ چه انگيزه‌هايي دارد؛ ممكن است چه واكنشي نسبت به شما نشان دهد، هيچ‌گونه حدس و گماني نزنيد.
7- از طعنه و كنايه زدن، ترور شخصيت يا توهين به ديگران بپرهيزيد، مانند: استفاده از واژه‌هايي مانند «تو هرگز .»«تو هميشه ...»، «تو دائما . » و غيره.....
8- از برچسب زدن اجتناب ورزيد.
9- از گفتن جملاتي كه با «چرا ؟» ، «تو .»شروع مي‌شوند، خودداري كنيد. اين‌گونه جملات شخص را در موضع دفاع قرار مي‌دهد.
10- از مخاطب بازخورد بگيريد: «حرف‌هايم را روشن گفتم ؟» « موقعيت را چه طور مي‌بيني؟» دريافت بازخورد به شما كمك مي‌كند تا هرگونه كج فهمي را اصلاح كنيد و ديگران دريابند شما در ارتباط باز هستيد و عقايد، احساسات تمايلات و خواسته‌هاي خود را بيان مي‌كنيد.
11- انتظارات خود را ارزشيابي كنيد. آيا آنها مستدل هستند؟ انتظارات خود را تعديل كنيد.
به تقاضاها و خواسته‌هاي غيرمنصفانه «نه » بگوييد
1- ابتدا از موضع خودمطمئن شويد، يعني مشخص كنيد كه مي‌خواهيد بگوييد بله يا خير. اگر مطمئن نيستيد، بگوييد كه براي پاسخ دادن بايد كمي فكر كنيد. به شخص مقابل بگوييد كه بداند چه زماني پاسخ خواهيد گفت.
2- اگر شما كاملا متوجه نشده ايد كه فرد مقابل از شما چه تقاضايي دارد، از او توضيح روشني بخواهيد.
3- تا آنجا كه مي‌توانيد كوتاه و موجز سخن بگوييد، يعني دليلي موجه براي امتناع خود ارائه دهيد ولي از توجيه و توضيحات مفصل اجتناب ورزيد. چنين عذرهايي چه بسا باعث شود كه فرد مقابل با شما بحث كند تا شما را از موضع « نه» پايين بياورد.
4- هرگاه از تقاضايي سرباز مي زنيد، واقعا از كلمه « نه» استفاده كنيد. «نه » از قدرت بيشتري برخوردار است تا عبارت مبهمي مانند « خوب، من اين طور فكر نمي كنم».
5- مطمئن شويد كه ژست‌هاي غير كلامي شما آينة پيام‌هاي كلامي‌تان هستند. وقتي «نه» را برزبان مي‌آوريد. سرتان را به نشانه نفي تكان دهيد. خيلي از افراد وقتي مي‌كوشند از تقاضايي امتناع ورزند، ناآگاهانه لبخند مي‌زنند و با سر موضوع راتصديق مي‌كنند.
6- به صراحت از كلمه نه و افعال منفي مثل «من نمي آيم» «من تصميم خود را گرفته‌ام، من نمي خواهم» استفاده كنيد. اين تأكيد نشان مي‌دهد كه شما پس از تفكر به دو شيوه بله يا خير، انتخاب خود را كرده‌ايد.
7- گاه ممكن است شما بارها تقاضاي فرد مقابل را رد كنيد تا سرانجام او دست از پافشاري بردارد. در چنين مواردي لزومي ندارد كه هربار براي امتناعتان توضيح جديدي ارائه دهيد، بلكه فقط «نه» خود و دليل اصلي امتناعتان را تكراركنيد.
8- اگر شما پس از بارها تكرار «نه » ديديد كه همچنان فرد مقابل بر دريافت پاسخ مثبت از سوي شما اصرار داشت؛ سكوت اختيار كنيد( اين كار در گفتگوهاي تلفني ساده تر است ) يا موضوع گفتگو را تغيير دهيد. شما حق داريد كه به گفتگو پايان بخشيد.
9- ممكن است شما بخواهيد احساسات فرد مقابل را درباره امتناعتان بپذيريد و مي‌گوييد: « مي دانم كه از من دلخور شدي، ولي واقعا من نمي توانم ». يادتان باشد در اغلب موقعيت‌ها براي عذر خواهي از امتناعتان، نيازي به گفتن «متاسفم » نيست. بيان «متاسفم » يعني شما از حق اساسي «نه » گفتن خود با تسامح و تساهل برخورد كرده‌ايد.
10- احساس گناه نكنيد. شما حلال مشكلات همه نيستيد يا نمي‌توانيد همه را خشنود نگه داريد.
11- اگر شما نمي خواهيد با تقاضاي اصلي شخص موافقت كنيد، ولي مايليد به او كمك كنيد، از اين رو دست به مصالحه بزنيد «من نمي‌توانم تمام بعد از ظهر را از بچه‌ات مراقبت كنم، ولي مي‌توانم دو ساعت كنارش باشم ».
12- شما مي‌توانيد تصميم خود را تغيير دهيد و به تقاضايي كه قبلا پاسخ مثبت داده بوديد، «نه » بگوييد و مي‌توانيد به هر آنچه كه در بالا گفته شد « بله » بگوييد و تصميم‌هاي خود را تغيير دهيد.اس ارشد روانشناسی بالینی | 